Tadeusz Przypkowski ››› Naoko?o ?wiata nr 27/1926

Z zabytków gnomonicznych

S? nauki jak na przyk?ad astrologia, alchemia, które mo?na nazwa? zamar?ymi, mimo to ogó? zna je przynajmniej z nazwy: gnomonika [1] za?, czyli nauka o zegarach s?onecznych mimo i? nie ca?kiem wymar?a nawet z nazwy, jest obc? w czasach obecnych. Nic dziwnego – zegar spr??ynowy, przeszed?szy rozmaite udoskonalenia, wypar? bezpowrotnie s?oneczny z ogólnego u?ytku; s?u?y on teraz prawie wy??cznie do celów dekoracyjnych. Dlatego te? znamy przewa?nie zegary s?oneczne pionowe na ?cianach pa?aców czy zamków lub te? poziome na p?ytach kamiennych czy metalowych, spoczywaj?cych na podstawach w parkach i ogrodach, w ka?dym razie s? to zegary nieprzeno?ne, obliczone na dan? szeroko?? geograficzn?. O istnieniu ma?ych kieszonkowych zegarków s?onecznych, które mo?na spotka? tylko w muzeach, wie stosunkowo mniejsza ilo??, ludzi. A jednak zegary s?oneczne przetrwa?y jeszcze przez par? wieków po wynalezieniu spr??ynowych i by?y u?ywane do regulowania tych ostatnich; gnomonika za? by?a jednym z przedmiotów wyk?adanych w szko?ach.

Darek Oczki ››› Pierwsze spotkanie u?ytkowników Forum

Zlot mi?o?ników s?onecznego pomiaru czasu

Nasz serwis Gnomonika.pl powoli zaczyna wydawa? plony: w Polsce z wolna pojawia si? coraz wi?cej osób zainteresowanych zegarami s?onecznymi, a spo?eczno?? mi?o?ników s?onecznego czasu zaczyna zakre?la? coraz szersze kr?gi. Oczywi?cie nie ma jeszcze miejsca na rozmowy o formalizacji stowarzyszenia, gdy? stawiamy dopiero pierwsze kroki. To w?a?nie ten lu?ny charakter naszych znajomo?ci jest motorem dla nieskr?powanej komunikacji. Postanowili?my si? spotka?. Z przyczyn obiektywnych pad?o na Warszaw?, za? jako najlepszy termin wybrali?my demokratycznie drugi weekend pa?dziernika. Nie oby?o si? na pocz?tku bez ma?ego zgrzytu organizacyjnego, ale to jako organizator bior? na swój kark. To by?o pierwsze spotkanie i jednocze?nie pierwsze tego rodzaju do?wiadczenia, zatem na pewno we?miemy je pod uwag? przy kolejnych tego typu imprezach.

Darek Oczki ››› Wa?ne wydarzenie dla polskiej kultury

Polski zegar s?oneczny w Greenwich

Nasi starsi koledzy z British Sundial Society przygotowali dla nas wszystkich – a mam tu na my?li zarówno mi?o?ników zegarów s?onecznych, pasjonatów historii nauki, jak i propagatorów polskiej kultury – nie byle jak? niespodziank?. Zaledwie kilka dni temu (10.10.2012) w Greenwich odby?a si? ceremonia ods?oni?cia rekonstrukcji zegara s?onecznego zaprojektowanego w latach 60. przez Tadeusza Przypkowskiego z J?drzejowa. W imprezie wzi??o udzia? troje przedstawicieli naszego kraju specjalnie na t? okazj? zaproszonych przez Royal Museums Greenwich.

Zofia Gansiniec ››› Filomata nr 249, czerwiec 1971

Zegary podró?ne

W okresie hellenistycznym, w dobie rozkwitu nauk matematycznych i astronomicznych, uczeni opracowali ró?nego rodzaju konstrukcje zegarów s?onecznych i zegarów wodnych, które w miejscach publicznych, na placach i w budowlach wskazywa?y dok?adnie czas. "Item ex his generibus viatoria pensilia uti fierent, plures scripta reliquerunt. Ex quorum libris, si qui velit, subiectiones inrenire poterit, dummodo sciat analemmatos descriptiones". ("Wielu z nich pozostawi?o opisy, w jaki sposób mo?na by z takich zegarów sporz?dzi? podró?ne zegary do zawieszenia. Je?li wi?c kto? chce, mo?e opieraj?c si? na ich pismach znale?? wskazówki, byleby tylko umia? wykre?li? analemmat". Witruwiusz: O architekturze, przek?ad K. Kumanieckiego, 1956, s. 149).

Feliks Przypkowski ››› Urania 10-12 (81-83), pa?dziernik-grudzie? 1948

Rys historyczny gnomoniki – nauki o budowie zegarów s?onecznych

Podajemy rys historii gnomoniki pióra dr F. Przypkowskiego w J?drzejowie, wybitnego znawcy tej dziedziny astronomii, w?a?ciciela jednego z najbogatszych muzeów zegarów s?onecznych w Europie. (Urania – Red.) Ju? cz?owiek pierwotny z okresu neolitycznego, ustawiaj?c w rz?dy nieobrobione wielkie g?azy, kierowa? je ku wschodowi i zachodowi s?o?ca w czasie przesile? lub porówna? dnia z noc?, a nawet ustawia? je na linii po?udniowej. By?y to tak zwane menhiry. Egipcjanie buduj?c piramidy ?ciany ich stawiali pod?ug stron ?wiata, a dla okre?lenia chwili po?udnia i oznaczenia linii po?udniowej u?ywali pionu, rzucaj?cego cie? na równ? powierzchni?, co by?o ju? zacz?tkiem zegara s?onecznego. S?ynne egipskie obeliski, umieszczane przed ?wi?tyniami, s? pozosta?o?ciami po tego rodzaju urz?dzeniach dla oznaczania chwili po?udnia. Biblia w kilku miejscach wspomina o zegarze s?onecznym króla Judy Achaza (VIII wiek przed Chrystusem).

Tadeusz Przypkowski ››› Tygodnik Stolica 4 (115), 23 stycznia 1949 r.

Zapomniany zegar s?oneczny

Prezentujemy tekst artyku?u z wydawanego po wojnie tygodnika Stolica w oryginalnym brzmieniu, st?d te? obecno?? nieco ju? archaicznych form gramatycznych. W centrum miasta, bo przy placu Trzech Krzy?y znajduje si? zapomniany zegar s?oneczny. W?a?ciwie by?y to dwa zegary, lecz tylko jeden si? zachowa? i to w postaci mocno uszkodzonej. Sta?y one na dziedzi?czyku Instytutu G?uchoniemych umieszczone bezpo?rednio i w sposób nawet przykry wprost na zbrojach kamiennych, b?d?cych pozosta?o?ciami po ?uku tryumfalnym wzniesionym na placu Trzech Krzy?y w r. 1809.

Darek Oczki ››› S?onecznikowa turystyka

Inauguracja sezonu poszukiwa? s?onecznego czasu

Znowu aura uraczy?a nas s?oneczn? pogod?, a czegó? wi?cej amator s?onecznikowych ?owów potrzebuje do spakowania si? i wyruszenia w tras?? Oczywi?cie kilku dni wolnego. A skoro weekend by? d?ugi, to ruszyli?my w drog? – tym razem na Warmi? i Mazury, do krainy jezior, lasów i... bocianów.

Tadeusz Przypkowski ››› Tygodnik Stolica 8 (67), 22 lutego 1948 r.

Zegary s?oneczne Stolicy

Darek Oczki ››› S?onecznikowa turystyka

Zegary s?oneczne w mie?cie Gaudiego

Katalonia po?o?ona jest w pó?nocno-wschodniej cz??ci pó?wyspu Iberyjskiego. Jest to jedna z krain Hiszpanii, a jej stolica znajduje si? w le??cej nad Morzem ?ródziemnym Barcelonie. Pomimo oczywistego zwi?zku z Hiszpani?, mieszka?cy Katalonii posiadaj? niezwykle siln? ?wiadomo?? swojej odr?bno?ci i najch?tniej widzieliby j? jako niezale?ne pa?stwo. Równolegle z administracj? ogóln? istniej? tu urz?dy czysto katalo?skie, a wszystkie informacje w miejscach publicznych podawane s? w dwóch j?zykach – hiszpa?skim i katalo?skim.

Archiwum artykułów ››› 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 (razem: 101)