Sara Schechner ››› Materialna kultura astronomii w ?yciu codziennym
Zegary s?oneczne, nauka i przemiany spo?eczne (cz. 1)
15 lipca 2011, godz. 01:26
Aktualizacja: 15 lipca 2011, godz. 11:07
 |
 |
|
 |
||
 |
 |
Zegary s?oneczne nale?? do pierwszych instrumentów astronomicznych, a najstarsze z tych, które dotrwa?y do naszych czasów, powsta?y 1500 lat p.n.e. ?ledz?c d?ugo?? oraz k?ty padaj?cych cieni, a tak?e wykorzystuj?c matematyczn? projekcj? sfery niebieskiej, pierwsze zegary pokazywa?y up?yw czasu, zmieniaj?ce si? pory roku i pozorny ruch S?o?ca po niebie. Odzwierciedla?y one tym samym ?wiadomo?? up?ywu czasu. Stanowi?y te? one narz?dzie pomagaj?ce dostosowa? ?ycie do biegn?cych godzin. Ju? od wieków hellenistycznych zegarów s?onecznych u?ywano do koordynacji dzia?a? takich jak posi?ki, modlitwy i interesy. Kiedy w ko?cowym okresie ?redniowiecza zacz??o powstawa? spo?ecze?stwo komercyjne, zwi?kszy?o si? poczucie presji czasu, które spowodowa?o wzrost produkcji zegarów s?onecznych i ich pó?niejszy rozwój. Osobiste czasomierze pomaga?y ludziom pracy trzyma? si? za?o?onego wcze?niej planu. Pierwszym za?o?eniem niniejszej pracy jest pokazanie, jak kultura materialna odzwierciedla?a zmiany w do?wiadczaniu przez cz?owieka zjawisk takich jak ?wiadomo?? up?ywu czasu, dostosowanie si? do czasu i poczucie presji czasu.
Drugim celem jest poznanie miejsca, jakie zegary s?oneczne zajmowa?y w kulturze konsumpcyjnej. Ludzie nabywali s?oneczniki z ró?nych powodów, tak samo, jak ka?de inne konsumenckie dobra: poniewa? ich potrzebowali lub pragn?li, oraz poniewa? posiada?y symboliczn? warto?? b?d? pomaga?y tworzy? okre?lony wizerunek ich posiadacza (ryc. 1). Jako dobra materialne dostarczaj? przyk?adów spo?ecznej wy?szo?ci, struktury klasowej i lokalnych upodoba?. Szeroki wachlarz technicznych mo?liwo?ci, a tak?e wzornictwa odzwierciedla sposoby sp?dzania przez ludzi czasu oraz stopie?, w jakim wa?ne by?y dla nich religia i polityka.
Drugim celem jest poznanie miejsca, jakie zegary s?oneczne zajmowa?y w kulturze konsumpcyjnej. Ludzie nabywali s?oneczniki z ró?nych powodów, tak samo, jak ka?de inne konsumenckie dobra: poniewa? ich potrzebowali lub pragn?li, oraz poniewa? posiada?y symboliczn? warto?? b?d? pomaga?y tworzy? okre?lony wizerunek ich posiadacza (ryc. 1). Jako dobra materialne dostarczaj? przyk?adów spo?ecznej wy?szo?ci, struktury klasowej i lokalnych upodoba?. Szeroki wachlarz technicznych mo?liwo?ci, a tak?e wzornictwa odzwierciedla sposoby sp?dzania przez ludzi czasu oraz stopie?, w jakim wa?ne by?y dla nich religia i polityka.
Darek Oczki ››› S?onecznikowa turystyka
D?ugi weekend zegarkowych poszukiwa?
29 czerwca 2011, godz. 21:02
Przed?u?ony weekend to jak zawsze doskona?y pretekst do wyjazdu za miasto dla oderwania si? od codzienno?ci i oczywi?cie do poszukiwania zegarów s?onecznych. Nie trzeba nam takiej my?li powtarza? dwa razy, wi?c natychmiast wzi?li?my si? do planowania trasy. Na celownik trafi?y tereny po?o?one na pó?nocny zachód od Lublina, gdzie wed?ug wst?pnych szacunków powinni?my byli znale?? oko?o sze?ciu-siedmiu s?oneczników. Tym razem poznawali?my okolice z pomoc? czterech kó?ek, co pomog?o potwierdzi? tez?, ?e samochód przewy?sza wszelkie formy komunikacji zbiorowej, cho?by dlatego, ?e pozwala na niezale?no?? i dowolne u?o?enie trasy. Za? z punktu widzenia poszukiwania zegarów, umo?liwia dotarcie do miejsc normalnie niedost?pnych.
Tadeusz Przypkowski ››› PRL-owska wizja nowej Polski
Najwi?kszy gnomon ?wiata
19 czerwca 2011, godz. 13:04
Komisja oceny planów inwestycyjnych budowy Pa?acu Kultury i Nauki im. J. Stalina w Warszawie na posiedzeniu w dniu 3 grudnia 1954 r. uchwali?a na wniosek prezesa Polskiego Towarzystwa Astronomicznego prof. dra W?odzimierza Zonna przeprowadzenie w otoczeniu Pa?acu, w ziele?cu od strony pó?nocnej, przez ca?y ci?g ziele?ca, wysadzanej drzewami alejki, na któr? w chwili prawdziwego po?udnia warszawskiego pada? b?dzie cie? wie?owca Pa?acu. W miesi?cach zimowych b?dzie to tylko ?rodek szerokiego cienia s?onecznego, za to w czasie pe?ni dok?adn? pó?noc wska?e Ksi??yc stoj?cy w zimie nad iglic? Pa?acu. Na wiosn? i jesieni? w?a?nie cienki cie? iglicy b?dzie w po?udnie bieg? wzd?u? alejki, z której poza tym zawsze noc? b?dzie mo?na, za pomoc? stanowisk wzd?u? tej alejki, obserwowa? przej?cie danego cia?a niebieskiego, planety czy gwiazdy, przez po?udnik warszawski.
Darek Oczki ››› Zegar s?oneczny w Sieradzu
Nowy s?onecznik – czy pope?niono b??d?
10 maja 2011, godz. 13:47
Aktualizacja: 17 maja 2011, godz. 12:06
W ostatnich tygodniach media lokalne i ogólnokrajowe hucz?: w Sieradzu ?le postawiono zegar s?oneczny. Radio, telewizja, prasa i internet (ten najg?o?niej) wspólnym g?osem wyszydzaj? decyzj? w?adz miasta, a drwinom, zarzutom i gorzkim s?owom nie ma ko?ca. Przy zegarze stan??o ju? kilku reporterów staraj?cych si? pokaza? ?wiatu to, co uchodzi za bubel i wyrzucone w b?oto miejskie pieni?dze. Jednak?e w oczach ludzi na co dzie? zajmuj?cych si? zegarami s?onecznymi brakuje tu wy??cznie... stosownej edukacji.
Darek Oczki ››› Toru?ski Festiwal Nauki i Sztuki 2011
Zegary s?oneczne Torunia: warsztaty, wyk?ady i spotkania
27 kwietnia 2011, godz. 19:27
W dniach 15-19 kwietnia 2011 odby?a si? w Toruniu kolejna ju? edycja Toru?skiego Festiwalu Nauki i Sztuki, którego celem jest popularyzacja nauki, a tak?e sztuki w?ród mieszka?ców tak miasta, jak i ca?ego regionu. Pod wspólnym szyldem Festiwalu odby?o si? kilkadziesi?t prezentacji, odczytów i warsztatów, które poprowadzili naukowcy, studenci toru?skich uczelni oraz arty?ci. Na oczach widzów wykonano setki naukowych do?wiadcze?, których przebieg i zasady dok?adnie wyt?umaczono. Ka?dy z uczestników móg? sam spróbowa? po??czenia nauki ze sztuk? i na koniec dotkn?? efektu. Dwie imprezy spo?ród tego niezwykle barwnego wachlarza wydarze? dotyczy?y zegarów s?onecznych i ich historii.
Darek Oczki ››› Katalog s?oneczników w Polsce
Mapa polskich zegarów s?onecznych
2 kwietnia 2011, godz. 18:37
W Polsce zegary s?oneczne konstruowano przez wiele stuleci i na ró?nych obszarach, które niekoniecznie w danym czasie do Polski nale?a?y. Cz??? z tych instrumentów powsta?a na prywatnych terenach otaczaj?cych posesje królewskie b?d? nale??ce do naszych wielkich rodów, inne ozdabia?y miejsca publiczne, takie jak rynki i ratusze miejskie, a jeszcze inne pojawia?y si? na ?cianach ko?cio?ów. Przez ostatnie sto lat niewiele osób zauwa?a?o zegary, a prawdopodobnie jeszcze mniej si? nad nimi zastanawia?o, czy przejmowa?o ich stanem. Dlatego te? zazwyczaj ma?o znanym faktem by?a cho?by przybli?ona ilo?? zabytków polskiej gnomoniki.
Darek Oczki ››› Rodzaje s?oneczników
Zegar s?oneczny pionowy (wertykalny) – cz. 2
11 marca 2011, godz. 00:13
Aktualizacja: 18 marca 2011, godz. 09:59
Konstrukcja pionowego zegara s?onecznego jest znacznie bardziej elastyczna ni? zegara poziomego i tym samym daje wi?cej mo?liwo?ci je?li chodzi o jego umiejscowienie. W cz??ci pierwszej przedstawili?my najwa?niejsze zasady budowy zegara po?udniowego, jednak nie wyczerpuje to wszystkich zastosowa?, poniewa? na dobrze nas?onecznionym budynku zegar mo?na umie?ci? na dowolnej ?cianie. Umiejscowienie b?dzie jednak mia?o istotny wp?yw na wygl?d tarczy s?onecznika i zakres godzin, które mo?e on pokazywa?. W tej cz??ci postaramy si? przybli?y? zasady konstruowania zegarów na ?cianach wschodniej, zachodniej oraz pó?nocnej.
Krzysztof Przegi?tka ››› Historia zegarów s?onecznych
Toru?ski plagiat
17 lutego 2011, godz. 10:56
W 1973 roku artysta plastyk Lech Popielewski zrealizowa? na elewacji kamienicy przy ul. ?aziennej 2 od strony Bulwaru Filadelfijskiego w Toruniu zegar s?oneczny z funkcj? kalendarza. Jest to bardzo atrakcyjna lokalizacja, zapewniaj?ca po?udniow? ekspozycj? (o niewielkim tylko odchyleniu), a jednocze?nie dobr? widoczno?? z tradycyjnych tras spacerowych nad Wis??. Tarcza zegara zosta?a wykonana technik? sgraffito, a polos z mosi??nego pr?ta (z kulk? nodusa na ko?cu).
Darek Oczki ››› Rodzaje s?oneczników
Zegar s?oneczny pionowy (wertykalny) – cz. 1
26 stycznia 2011, godz. 23:56
Aktualizacja: 24 sierpnia 2013, godz. 13:01
Ogl?daj?c ró?ne rodzaje zegarów s?onecznych warto wiedzie? nie tylko jak odczyta? z nich czas pokazywany cieniem, lecz tak?e rozumie? zasad? ich dzia?ania oraz prawa wi???ce si? z konstrukcj? owych przyrz?dów. Wiedza ta pozwala ju? na pierwszy rzut oka oceni?, czy mamy przed sob? prawdziwy zegar s?oneczny – zbudowany i wyliczony zgodnie z zasadami gnomoniki – czy te? jedynie atrap?, która nigdy nie poka?e prawdziwej godziny i stanowi? mo?e wy??cznie swego rodzaju ozdob?. Dlatego postanowili?my zebra? z dost?pnej nam literatury wszystkie istotniejsze informacje i zaprezentowa? je w formie kompendium wiedzy.
Darek Oczki ››› Rodzaje s?oneczników
Zegar s?oneczny poziomy (horyzontalny)
25 grudnia 2010, godz. 12:21
Aktualizacja: 18 marca 2011, godz. 09:59
Patrz?c na ró?ne rodzaje zegarów s?onecznych warto wiedzie? nie tylko jak odczyta? czas pokazywany cieniem, lecz tak?e rozumie? ich zasad? dzia?ania, a tak?e pewne prawid?a, które wi??? si? z konstrukcj? owych przyrz?dów. Patrz?c z wiedz?, ju? na pierwszy rzut oka mo?na oceni?, czy mamy przed sob? prawdziwy zegar s?oneczny – zbudowany i wyliczony zgodnie z rzeczywistymi zasadami gnomoniki – czy te? jedynie atrap?, która nigdy nie poka?e prawdziwej godziny. Dlatego postanowili?my zebra? z dost?pnej nam literatury wszystkie istotniejsze informacje i zaprezentowa? je w formie swego rodzaju kompendium wiedzy.
