Archiwa hordy germańskich architektów

[Dharani]

Ostatnio dane mi było napatoczyć się na niemieckie archiwa cyfrowa projektów architektonicznych, zdjęć z dawnych ziem niemieckich i paru innych galerii rysunków. To co tam odkryłem przeszło moje wszelkie oczekiwania. Nie tylko trafiło się trochę zdjęć znanym nam już obiektów, nie tylko uzupełniłem znane nam (nieistniejące już niestety) zegary o brakujące zdjęcia, ale także odkryłem projekty całych kamienic dla miast dzisiejszej Polski, na których architekt uwzględnił zaistnienie zegara słonecznego. Tutaj zatem zamierzam zrelacjonować Wam te co ciekawsze odkrycia.

Na początek zamek w Olsztynie.
Tadzio Przypkowski w II tomie Rocznika Olsztyńskiego opublikował obszerną rozprawę Astronomiczne zabytki Olsztyna, a w niej między innymi przypuszczenia o istnieniu na zamkowej wieży aż dwóch słoneczników. Trop się jednak na tym urywa. Zero jakichkolwiek dalszych danych, zdjęć czy informacji. Jedynie autor serwisu Zegary słoneczne Warmii i Mazur idąc tym wątkiem zamieścił u siebie wizualizację zegarów w miejscu sugerowanym przez Tadzia. Germańscy architekci dostarczyli jednak informacji, która być może powinna nieco zmodyfikować przypuszczenia Przypkowskiego - zegary owszem istniały, ale nie na samej wierzy, ale na narożniku budynku do niej przylegającego. Ów narożnik jest skierowany ku południu swą przekątną, a zatem oba słoneczniki były deklinacyjne - jeden ku wschodowi, a drugi ku zachodowi. Rysunek germańskiego architekta bezsprzecznie uwzględnia albo zamieszczenie, albo też renowację już istniejącego tam zegara. Dalsze poszukiwania potwierdziły fakt, że nie były to jedynie projekty, ale że zegar naprawdę istniał jeszcze przed wojną, a dowodem są zdjęcia (niezbyt dobre, ale jak sądzę wystarczające). Sam projekt jest z lat 20.

A teraz dowody:

[Dharani]

Dowód numer dwa - zdjęcia:





Na następnych dwóch zdjęciach widać jedynie sugestię drugiego słonecznika.




Natomiast tutaj widać coś na tej samej wysokości na drugiej ścianie narożnika. Jak dla mnie jest to ten brakujący dotąd trop, świadczący o istnieniu tu zegara drugiego.

[Dharani]

A teraz kilka rewelacji na temat zegara z Gdańska z ulicy Długi Targ. O zegarze mówił tylko jeden człowiek - Andrzej Januszajtis. Nikt inny jakby na ten temat nic nie wiedział. Zegar istniał na kamienicy Starego Miasta do roku 1945 kiedy to miasto zostało doszczętnie zniszczone. A teraz kilka fotek dowodzących wersji Januszajtisa:









I jeszcze fotka + powiększenie z jednego z germańskich archiwów:

[Dharani]

Skoro jesteśmy przy Gdańsku, to jeszcze parę cudeniek. Najpierw Ratusz Starego Miasta - rysunek projektowy i dwa widoki. Niby żadna rewelacja, ale muszę przyznać, że germańscy architekci się postarali:












Dodaję jeszcze jedną fotkę (21.02.2013):

[Dharani]

I jeszcze kawałek przedwojennego Gdańska, a raczej jego projekty. Niestety nie mam żadnych wiadomości, czy te dwa poniższe doczekały się kiedykolwiek realizacji. Ale tylko zobaczcie co miało być na tych kamienicach:

[Dharani]

No to teraz szybki skok na południowy zachód - do Wrocławia. Tak, tak, germańscy architekci nie zapomnieli o stolicy Dolnego Śląska. Poniżej projekt zegara, który nazwali NORMALUHR, a będącego połączeniem zegara mechanicznego ze słonecznym. Ten drugi miał być wielokrotny, jednak chyba coś im nie wyszło No ale kierunek słuszny. Zastanawiam się, czy po kształcie dachów w tle rodowity Wrocławianin (taki jak nasz Maciek) dałby radę dojść gdzie miał stać ten zegar. A może stał? Maciek, wiesz coś o tym?

[Dharani]

Teraz czas na Poznań. Budynek Uniwersytetu Adama Mickiewicza.








Znalazłem jeszcze jeden widok z profilem gnomonu (21-02-2013):






I jeszcze jeden widoczek (27-02-2013):

[przemek]

Dużo frajdy z tych archiwaliów.
Jeśli chodzi o rysunek niby zegara wielokrotnego we Wrocławiu. Te gnomony, których kierunki krzyżują się ze sobą to oczywiście porażka, ale być może nie jest to wcale projekt architektoniczny, lecz jakaś luźna wizja artystyczna? Tam mi się wydaje...

[Dharani]

Do wątku poznańskiego jeszcze dodam niedawno znalezioną fotkę. Też w germańskich archiwach.

[Dharani]

Na temat ziem polskich to niestety już wszystko, co udało mi się wyszperać u germańskich architektów. [Mam nadzieję, że wszyscy widzą humorystyczny przekąs w stosowanym przez ze mnie terminie (nota bene nawiązujący do pewnego dowcipu) i że nikt nie posądza mnie o nacjonalną awersję Jestem od tego daleki.] Pozostał mi jeszcze tylko projekt pięknej kamienicy, która ładnych kilka dekad istała w Elblągu. Na niej też znajdował się słonecznik uwieczniony na kilku archiwalnych zdjęciach, jednakże na samym projekcie go nie uwzględniono (znajdował się tuż za rogiem po prawej stronie, a więc na tym rysunku byłby jedynie kreską - a co mi tam, dorysowałem ją z czego widać, że zegarek musiał mieć ze dwa metry wzrostu)



Nie chce wiedzieć, co dziś stoi w miejscu tej kamienicy. Naprawdę nie chcecie, bo to tylko smutek.
No to jeszcze kilka fotek z widokiem na rzeczony zegar:








Aktualizacja 8.03.2013
Zaledwie dni temu kilka w ręce me trafiła nowa pocztówka przedstawiająca ten sam elbląski obiekt i oczywiście ten sam słoneczny zegarek.