Synagoga od pocz?tku swego istnienia s?u?y?a ju? w ró?nych celach – by?a bo?nic? gminy ?ydowskiej, kinem, pustostanem, a tak?e – co trwa do dzisiaj – pensjonatem z pokojami do wynaj?cia. Jednam z najdziwniejszych jednak elementów tej budowli jest niewielki zegar s?oneczny, gdy? tego rodzaju instrumenty pojawiaj? si? na synagogach niezwykle rzadko. Dla mi?o?ników gnomoniki najgorszym w tym zegarze jest fakt, ?e w swej aktualnej formie jest on jedynie karykatur? prawdziwego s?onecznika. Wygi?ta blaszka cho?by bardzo chcia?a pokazywa? czas, to jako gnomon stanowi kompletne nieporozumienie. Podobnie osobliwe s? rozmieszczenie godzin i ich numeracja – po?owa tarczy opisana jest cyframi rzymskimi, a druga po?owa arabskimi. W zegarze pionowym (?ciennym) godzina XII powinna le?e? w p?aszczy?nie po?udnika lokalnego, czyli na linii pionowej, a nie jak tutaj uko?nej. Tarcza zegara ma kszta?t ko?a i wyra?nie wida?, ?e jej p?aszczyzna odstaje od ?ciany. Sugerowa? to mo?e, i? zegar zosta? "doklejony" do ?ciany ju? po powstaniu budynku. Niestety brak jest jakichkolwiek informacji o dok?adnej dacie powstania tego s?onecznika oraz o jego autorze. Istnieje tylko niewiadomego pochodzenia pog?oska, jakoby zegar ufundowa? ?ydowski aptekarz Lichtson. Dawniej w Kazimierzu istnia? jeszcze jeden zegar s?onecznik na kaplicy Górskich w farze. Niestety zosta? on ca?kowicie zamalowany.

Galeria

Na ten temat w internecie

Tajemniczy czasomierz kazimierskiej synagogi
"Czy wiesz, ?e...!? Jeszcze sto lat temu w Kazimierzu Dolnym funkcjonowa?y dwa zegary s?oneczne: ?ydowski i chrze?cija?ski. Do dzi? przetrwa? tylko ten z bó?nicy. Mi?o?nikom Kazimierza nie trzeba przypomina? gdzie znajduje si? dawna bó?nica. Przez wiele lat w kazimierskiej synagodze funkcjonowa?o kino „Wis?a”. Tam znajduje si? wspomniany zegar s?oneczny. Wed?ug Andrzeja Paw?owskiego, miejscowego przewodnika, czasomierz jest oryginalny i prawdopodobnie pochodzi z prze?omu XIX i XX wieku. Nie ma jednak ca?kowitej pewno?ci dotycz?cej jego datowania. Wiadomo, ?e mury synagogi wzniesiono w latach 80 XVIII wieku. Wspó?czesny wygl?d synagogi nada? jej architekt niemiecki Albrecht Zielchert. Uda?o mu si? wkomponowa? fragmenty murów wcze?niejszych synagog. Z 1557 r. pochodzi pierwsza wzmianka o bó?nicy w Kazimierzu. Wiadomo jednak, ?e musia?a istnie? ju? wiele lat wcze?niej. Zapis dotyczy pozwolenia na budow? nowej, murowanej synagogi. Poprzednia drewniana uleg?a spaleniu. Druga bó?nica stan??a przed 1622 rokiem. Autorstwa Zielcherta jest równie? dzwonnica przy farze oraz przebudowany spichlerz bli?niaczy. Informacje na temat zegara s? niezwykle sk?pe. Zegar s?oneczny umieszczony jest kilka metrów nad g?owami przechodniów. Mo?na go dostrzec tu? pod stropem dachu, na ?cianie od strony "ma?ego rynku”. – "Zegar usytuowany jest specyficznie. Mo?e dziwi?, ?e eksponowany jest nie od strony po?udniowej, jak wi?kszo?? tego typu czasomierzy, lecz w kierunku wschodnim".

Na tarczy zegara bó?nicy znajduj? si? oznaczenia tylko siedmiu godzin. Wskazuj? por? od szóstej rano do dwunastej w po?udnie. Dlaczego cztery pierwsze godziny (od 6 do 9) wyryto cyframi arabskimi, natomiast trzy kolejne (od X do XII) rzymskimi? Na to pytanie nikt nie potrafi? udzieli? odpowiedzi. Jedna z teorii mówi, ?e zegar przypomina? wyznawcom Moj?esza o rozpoczynaj?cym si? szabasie. – "To niemo?liwe" – dementuje miejscowy przewodnik Andrzej Paw?owski. – "Pod wieczór s?o?ce operowa?o ju? z drugiej strony zegara. W Kuzmirze (?ydowska nazwa Kazimierza) znajdowa? si? jeszcze jeden zegar s?oneczny. Wida? go na starych zdj?ciach fary. Eksponowany by? na ?cianie kaplicy Górskich, od strony rynku. Tarcz? mia? du?o wi?ksz? od tej na zegarze w bó?nicy. Pr?t, tzw. gnomon, który rzuca? cie? wskazuj?cy por? dnia zosta? wymontowany. Reszt? zamalowano. (schabowy)"