P?ock, Grabówka

Ogród zoologiczny

woj. mazowieckie, gmina P?ock, powiat P?ock
Efektowny zegar typu analematycznego w p?ockim zoo ulokowano na niewielkim placu mi?dzy wej?ciem do terrarium a klatkami ma?p. Wykonany zosta? z kolorowej mozaiki. W centralnej cz??ci tarczy znajduje si? wielki paw z roz?o?onym ogonem, w którego pióra wpisane s? kolejne godziny. W tu?owiu pawia umieszczono analem? okre?laj?c? daty.
Tarcza ma kszta?t elipsy sp?aszczonej od do?u, a w jej w dolnej, prawej cz??ci znajduje si? inskrypcja z dat? powstania zegara – MMVII (2007). Obok zegara, na trawniku, stoi dwuj?zyczna tablica t?umacz?ca zasad? dzia?ania tego s?onecznika, a tak?e najwa?niejsze zagadnienia z astronomii.
(Darek Oczki)
liczba wizyt: 1996 | ocena: brak | komentarze: brak
Galeria
Chcesz skomentować ten zegar bądź dołączyć do trwającej dyskusji?
Wejdź na Forum i podziel się z nami swoimi przemyśleniami i wrażeniami.
Na ten temat w internecie
Co ma paw do s?o?ca? Analematyczny zegar s?oneczny w p?ockim zoo , p?ockie pawie i zegar s?oneczny z toru?skiego Ogrodu Zoobotanicznego…
"Obsesja na punkcie mierzenia czasu towarzyszy ludzko?ci tak naprawd? ju? od tysi?cy lat, a ró?norodno?? sposobów pomiaru czasu i stosowanych do tego narz?dzi jest wprost zdumiewaj?ca.
Jednym z najstarszych i najpowszechniejszych zarazem zegarów jest zegar s?oneczny, u?ywany ju? w staro?ytno?ci, a szeroko rozpowszechniony w ?redniowieczu. Najpopularniejsz? odmian? zegara s?onecznego jest zegar analematyczny, ró?ni?cy si? od klasycznego zegara s?onecznego tym, ?e zamiast linii godzinowych ma narysowane wyd?u?one ósemki, oznaczone znakami miesi?cy na obwodzie, dzi?ki czemu usuwa okresowy b??d zwi?zany z nachyleniem ekliptyki do p?aszczyzny równika niebieskiego.
Zbyt skomplikowane? Je?li tak, warto wybra? si? do p?ockiego zoo, gdzie od czterech lat znajduje si? jeden z najciekawszych w Polsce s?onecznych zegarów analematycznych albo sprawdzi?, czy gdzie? w najbli?szej okolicy taki zegar si? nie znajduje.
Szanse s? bardzo du?e, bo zegarów s?onecznych jest w Polsce blisko tysi?c (pe?n? ich list? mo?na znale?? tutaj), a spora cz??? z nich to w?a?nie zegary analematyczne.
My jednak polecamy szczególnie ten w p?ockim zoo – cho?by dlatego, ?e nale?y do najefektowniejszych zegarów s?onecznych w Polsce, ale tak?e dlatego, ?e jest bardzo zrozumiale opisany – co dla osób, dla których astronomia jest równie ?atwa, co j?zyk w?gierski, jest bardzo istotne :)
Zegar analematyczny zosta? wynaleziony pomi?dzy 1532 a 1640 rokiem, a najstarszy zachowany do dzi? znajduje si? we francuskim mie?cie Brou – zosta? wykonany przez XVII-wiecznego astronoma J.J. de Lalande.
Nazwa zegara pochodzi od krzywej w kszta?cie ósemki (która nazywa si? analemm?), znajduj?cej si? w jego ?rodku.
P?ocki zegar analematyczny jest znacznie m?odszy – powsta? bowiem zaledwie cztery lata temu, w czerwcu 2007 roku.
Zegar znajduje si? na niewielkim placu mi?dzy wej?ciem do terrarium a klatkami ma?p, tu? obok wybiegu surykatek, w centralnej cz??ci zoo. Zegar jest bardzo du?y – zajmuje co najmniej kilkana?cie m2!
Wykonany zosta? z kolorowej mozaiki. W centralnej cz??ci tarczy znajduje si? wielki paw z roz?o?onym ogonem, w którego pióra wpisane s? kolejne godziny. W tu?owiu pawia umieszczono analemm? okre?laj?c? daty.
Tarcza ma kszta?t elipsy sp?aszczonej od do?u, a w jej w dolnej, prawej cz??ci znajduje si? inskrypcja z dat? powstania zegara – MMVII (2007).
Obok zegara, na trawniku, stoi dwuj?zyczna (po polsku i po angielsku – du?y plus!) tablica t?umacz?ca zasad? dzia?ania tego s?onecznika, a tak?e najwa?niejsze zagadnienia z astronomii – mnóstwo tu informacji, na szcz??cie podane s? w bardzo przyst?pny sposób.
Jak dzia?a analematyczny zegar s?oneczny w p?ockim zoo?
Astronomia nie jest nasz? najmocniejsz? stron?, ale spróbujemy – w oparciu o dane na tablicy informacyjnej – wy?o?y?, w czym rzecz :) .
Zegar analematyczny w p?ockim zoo charakteryzuje si? tym, i? jest pozbawiony klasycznego gnomonu, czyli s?upa lub pr?tu rzucaj?cego cie? na tarcz?. Jego funkcj? spe?nia bowiem stoj?cy w odpowiednim miejscu cz?owiek, którego cie? wskazuje czas.
Jak zatem odczyta? czas z “pawiego zegara”?
Najpierw na opisie analemmy (który znajduje si? na tablicy) odszukujemy punkt odpowiadaj?cy danej dacie. Punkt ten znajduje si? na analemmie umieszczonej w tu?owiu pawia. Gdy ju? znajdziemy w opisie, gdzie ów punkt si? znajduje, stajemy w okre?lonym miejscu. Wystarczy tylko si? wyprostowa? i zaobserwowa? swój cie? na cyferblacie zegara i ju? mo?na odczytywa? godzin?!
Proste?
Warto tylko pami?ta?, ?e z zegara mo?na “skorzysta?” tylko w s?oneczne dni, a w okresie zimowym nale?y odj?? 1 godzin? od wskaza? zegara, ten jest bowiem “ustawiony” na czas letni.
Dlaczego akurat paw?
Z jednej strony dlatego, ?e maj?ca kszta?t ósemki analemma idealnie wpisuje si? w tu?ów pawia w?a?nie, a ogon i pióra pawia tworz? idealn? wr?cz kompozycj? tarczy, z drugiej za? trudno o zwierz? bardziej w p?ockim zoo rozpowszechnione, ni? paw w?a?nie!
Podczas naszej lipcowej wizyty w p?ockim zoo uderzy?o nas, jak du?o pawi swobodnie porusza si? po terenie zoo. Owszem, pawie luzem chodz? tak?e w np. obu pozna?skich ogrodach, ale nie a? w takich ilo?ciach.
Wg ISIS w p?ockim zoo jest a? 47 pawi indyjskich! To prawdopodobnie najwi?ksza kolekcja w polskich ogrodach zoologicznych!
W p?ockim zoo mo?na je spotka? w bardzo wielu miejscach:
Co ciekawe, pawie czuj? si? w p?ockim zoo tak swobodnie, ?e spotka? mo?na je nie tylko na ka?dej prawie alejce, daszku czy na wybiegu s?oni, ale te?… na ulicach miasta!
W maju 2009 roku P?ockiem dos?ownie wstrz?sn??y dwie s?ynne ju? dzisiaj pawie ucieczki – najpierw zbieg?y z p?ockiego zoo paw zablokowa? ruch na starym mo?cie, zosta? jednak przez policj? z?apany. Nast?pnego dnia znów uciek? z ogrodu, tym razem jednak skutecznie wymkn?? si? policyjnej ob?awie i po wielogodzinnym “po?cigu”… sam wróci? do zoo :) .
Dlaczego zegar?
Wiemy ju?, jak dzia?a analematyczny zegar s?oneczny, wiemy te?, dlaczego p?ocki zegar ma kszta?t pawia, zostaje tylko zapyta?, sk?d pomys? na sam zegar?
Pomys?odawc? by? pono? sam dyrektor p?ockiego zoo, Pan Aleksander Niweli?ski, zegar za? doskonale wpisuje si? w bardzo szerok? i zró?nicowan? ofert? dydaktyczno-edukacyjn? p?ockiego zoo.
Zegar s?oneczny w kszta?cie efektownej pawiej mozaiki na pustym placyku zoo? Idealny pomys?!
Zegar s?oneczny w Ogrodzie Zoobotanicznym w Toruniu
Poza tym warto pami?ta?, ?e p?ockie zoo nie jest jedynym ogrodem zoologicznym w Polsce, w którym znajduje si? zegar s?oneczny – klasyczny zegar s?oneczny znajduje si? w Ogrodzie Zoobotanicznym w Toruniu:
Zegar pojawi? si? w Ogrodzie Zoobotanicznym w 2003 roku. Zosta? zaprojektowany i wyliczony specjalnie dla toru?skiego zoo przez Marka Szymocha. Zegar wraz bogat? gam? dodatków informacyjnych rozplanowany jest na o?miok?tnej metalowej p?ycie. Oprócz gnomona i godzin odczyta? z niego mo?na daty wchodzenia s?o?ca w kolejne konstelacje niebieskiego zodiaku i odczyta? poprawk? czasu z tabeli poprawek (równanie czasu). Nie zabrak?o tak?e samych znaków zodiaku.
Zegar stoi na kamiennym cokole z piaskowca na trawniku, naprzeciwko wybiegu gorali.
Trzeci – i wg naszej wiedzy ostatni – zegar s?oneczny w polskich ogrodach zoologicznych znajduje si? w ?ódzkim zoo.
EPILOG
Zgoda, zegary s?oneczne – w tym analematyczne – nie s? ani zbyt dok?adne, ani tak proste w “obs?udze”, jak wspó?czesne zegary (no i nie dzia?aj?, gdy nie ma s?o?ca!) – przyznacie jednak, ?e maj? nieporównywalnie wi?cej uroku i stylu, poza tym s? znacznie ciekawszym rozwi?zaniem – niez?? frajd? jest próba odczytania z nich rozmaitych informacji.
Poza tym i w P?ocku, i w Toruniu, zegary s?oneczne bardzo dobrze komponuj? si? z otoczeniem i wpisuj? w charakterystyczny styl obu placówek."