Przasnysz

Ko?ció? klasztorny

woj. mazowieckie, gmina Przasnysz, powiat przasnyski
Po?udniowa elewacja kruchty z zegarem s?onecznym jest zwie?czona szczytem, który przekszta?cono w 1923 r. i jako, ?e brak innych danych, to t? w?a?nie dat? przyjmujemy za moment powstania zegara. Kwadratow? tarcz? zegara wpisano w ko?o o kilku koncentrycznych okr?gach. Pier?cie? najbli?szy brzegowi tarczy zawiera linie pe?nych godzin i ich numeryczne oznaczania, za? drugi kwadranse. Trzeci pier?cie? od brzegu, czyli najbli?szy ?rodka tarczy mie?ci linie pó?godzin. Jest jednak od tej generalnej zasady pewne odst?pstwo – mi?dzy godzin? X a XII kwadranse zamieniono z pó?godzinami. Wygl?da to troch? tak, jakby w tym okresie mia?o dzia? si? co? szczególnego, wyj?tkowego. Skoro jednak dotyczy to ca?ego roku, to zastanawia? si? mo?na o jakie wyj?tkowe zdarzenie w ci?gu dnia chodzi. Mo?e to by? po prostu b??d konserwatora, a tych niestety tu nie brakuje. Mi?dzy godzin? XII a I brak zaznaczonych kwadransów, mi?dzy III a IV brak jednej linii kwadransowej, wszystkie linie kwadransowe maj? nieproporcjonalne odst?py od linii s?siednich lub dziwne k?ty nachylenia.
Wszystko to zebrane razem bardziej sugeruje niedba?? i nieumiej?tn? renowacj? ni? jaki? ukryty zamys?. Mo?na chyba zatem przyj??, ?e pierwowzór wykonano na podstawie dog??bnej gnomonicznej wiedzy, jednak dalsze lata powolnego niszczenia i odnawiania wprowadzi?y szereg b??dów i niedok?adno?ci. Tak?e fakt po??czenia linii godzin VI i V na wspólnej, równoleg?ej do poziomu linii wskazuje na to, ?e renowacji dokonano na podstawie ma?o precyzyjnych zdj??. Wszystkie linie i oznaczenia godzin r?cznie malowano p?dzlem, co wprowadzi?o szereg dalszych niedok?adno?ci, a w rezultacie zegar wygl?da dzi? jak prymitywne dzie?o dziecka.
?rodek tarczy znajduje si? nieco ponad ?rodkiem ko?a, a z niego wyrasta ze ?ciany metalowy gnomon z jedn? podpórk?, od którego nasady rozchodz? si? zako?czone grotami strza?ki wyznaczaj?ce pe?ne godziny. Sam gnomon prawdopodobnie dorobiony zosta? w czasie ostatnich prac renowacyjnych. Dziwi nieco fakt, ?e nie ma tu ?adnej sentencji – lokalizacja zegara na ?cianie ko?cio?a wr?cz wymaga religijnych napomnie?, czy budz?cego refleksj? motto. Mo?liwe, ?e zegar wykona? który? z ?yj?cych w klasztorze mnichów – takie pustelnie cz?sto kry?y w swych murach uczonych bieg?ych w rozmaitych dzia?ach wiedzy i sztukach, a tak?e bogate biblioteki zasobne w ksi?gi o rozmaitej tre?ci.
?ciana kruchty posiada lekka deklinacj? wschodni? (dos?ownie kilkustopniow?), co sprawia, ?e wykres zegara nie mo?e by? symetryczny. Ponadto godziny VI rano i V wieczorem nie powinny znajdowa? si? na wspólnej poziomej linii – jest to to ewidentny b??d w sztuce gnomonicznej.
(Darek Oczki)
liczba wizyt: 817 | ocena: brak | komentarze: brak
Galeria
Pocztówki i archiwalne fotografie
Chcesz skomentowaæ ten zegar b±d¼ do³±czyæ do trwaj±cej dyskusji?
Wejd¼ na Forum i podziel siê z nami swoimi przemy¶leniami i wra¿eniami.