Darek Oczki ››› S?onecznik znów odmierza czas na dawnym Domu Królów

Ods?oni?cie zegarów s?onecznych w Elbl?gu

27 grudnia 2016, godz. 18:28
Aktualizacja: 29 grudnia 2016, godz. 10:42
Hotel Elbl?g
Zegar s?oneczny z Domu Królów – stoj?cego przed wojn? na elbl?skiej starówce – po 70 latach doczeka? si? renowacji i honorowej ekspozycji w murach Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elbl?gu. Ceremoni? uzupe?ni?o ods?oni?cie repliki zegara na po?udniowej ?cianie Hotelu Elbl?g, wybudowanego na fundamentach dawnego Domu Królów oraz ci?gu czterech kolejnych kamienic. Dla podkre?lenia wagi tego wydarzenia, tu? po obu uroczysto?ciach, w hotelu odby?a si? konferencja naukowa po?wi?cona tematyce zegarów s?onecznych. W wydarzeniu uczestniczyli zaproszeni go?cie, spora grupa pasjonatów turystyki i elbl?skiej historii oraz lokalne media.
Tabliczka przybli?aj?ca histori? zabytkuW czasie wojny Elbl?g dozna? dotkliwych zniszcze? w skutek walk Armii Czerwonej z broni?cymi miasta Niemcami. Stare Miasto leg?o w gruzach i z zachowanych budynków niewiele ju? da?o si? odzyska?, tote? zarz?dzono rozbiórk? wi?kszo?ci kamienic, a pozyskane w ten sposób ceg?y zasili?y odbudow? Warszawy. W ramach spo?ecznej inicjatywy og?oszono, by zachowane zabytki i przedmioty warto?ciowe deponowa? w rodz?cym si? dopiero miejscowym muzeum. Tak te? sta?o si? z zegarem z Domu królów – zosta? on zdj?ty ze ?ciany i przekazany do magazynu, w którym przele?a? kilkadziesi?t lat.
Inauguracja oryginalnego zegara w muzeum po renowacjiDopiero w tym roku pracownicy Muzeum Archeologiczno-Historycznego, które powsta?o na fundamentach rodz?cej si? po wojnie placówki, postanowili podda? zegar gruntownym badaniom i nast?pnie renowacji. Instrument wykonano z drewna, tote? nale?a?o si? z nim obchodzi? wyj?tkowo delikatnie, a co za tym idzie nie by?o szansy na jego powrót na pierwotne miejsce. Z interesuj?c? inicjatyw? wyszed? zarz?d Hotelu Elbl?g – po zako?czeniu renowacji zabytku, zlecono wykonanie jego wiernej repliki, która mia?a zawisn?? na po?udniowej ?cianie hotelu.
Detal tarczyW sobot? 17.12.2016 odby?o si? ods?oni?cie obu zegarów – orygina?u w muzeum i jego repliki na hotelu Elbl?g, za? po tych ceremoniach mia?a miejsce konferencja naukowa omawiaj?ca zakres wykonanych prac. Przybli?ono tak?e histori? zegarów s?onecznych w Polsce oraz najciekawsze zabytki gnomoniczne województwa warmi?sko-mazurskiego. Ca?o?ci przygl?da?y si? lokalne media, co zaowocowa?o sporym szumem informacyjnym, zarówno w telewizji, radiu i internecie.
Autorzy repliki zegara z Domu królów z dum? demonstruj? swoje dzie?o tu? przed zawieszeniem go na ?cianie hoteluO obu zegarach mówi?o si? zatem bardzo du?o i g?o?no, wi?c informacja musia?a dotrze? do niemal wszystkich. Trzeba bardzo pochwali? zarówno decyzj? o rekonstrukcji zabytku, jak i pomys? wykonania jego repliki. Wierzymy, ?e inne miasta skorzystaj? z wytyczonej w?a?nie drogi i zadbaj? o renowacj? i odtworzenie zegarów s?onecznych, które maj? lub mia?y dawniej na swoim terenie i w okolicach.
Oto plan konferencji i prelegenci:
  • Orygina? zegara s?onecznego z Domu Królów – historia i konserwacja
    Wies?awa Rynkiewicz-Domino, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elbl?gu
  • Historia zegarów s?onecznych
    mgr in?. Rafa? Zaczkowski, Muzeum im. Przypkowskich w J?drzejowie
  • Kopia zegara s?onecznego z Domu Królów, elbl?skie zegary s?oneczne
    in?. Amadeusz Pfeifer
  • Katalog zegarów s?onecznych w Polsce: woj. warmi?sko-mazurskie
    Dariusz Oczki, Gnomonika.pl
  • ?u?awskie zegary ludowe
    dr in?. Grzegorz Szychli?ski, Muzeum Nauki Gda?skiej, Oddzia? Muzeum Historycznego Miasta Gda?ska
Zegar s?oneczny na Hotelu Elbl?g tu? przed jego oficjaln? inauguracj?Chcia?bym bardzo podzi?kowa? kilku osobom za trud, dzi?ki któremu to wydarzenie mog?o si? odby?: Pani Wies?awie Rynkiewicz-Domino z Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elbl?gu za renowacj? zegara; Panom Amadeuszowi PfeiferowiRobertowi Wencie za wykonanie repliki; Panu Jerzemu Rejchertowi, Dyrektorowi Hotelu Elbl?g za pomys? wykonania zegara i go?cin? w hotelu; Panu Leszkowi Marcinkowskiemu za zorganizowanie ca?ego wydarzenia i spi?cie w jedno tak wielu umykaj?cych w?tków.
© 2016 by GNOMONIKA.pl
Autor: Darek Oczki
liczba wizyt: 7677 | ocena: 5,00 (głosów: 1) | komentarze: 7
Przypisy
Galeria
1 2
Seria: S?onecznikowa turystyka
Komentarze z Forum
28.12.2016 11:53
Dharani
W Uranii nr 7-8/1987 znalaz?em ciekawostk? na temat zegara z Domu Królów w Elbl?gu. Otó? jest tam wzmianka o wystawie Jan Heweliusz w Muzeum Miko?aja Kopernika we Fromborku, na której zegar by? eksponowany. Oto fragment z dzia?u Kronika PTMA, w którym mowa o tym:
cytat:
Z Muzeum Narodowego w Gda?sku pochodzi?y równie? barokowe meble gda?skie, a w?ród nich ozdobny kufer podró?ny (sepet) podobny do tego, który wykona? w?asnor?cznie Heweliusz dla swej ?ony. Z Muzeum Historii Miasta Gda?ska pokazano cenne zegary z ko?ca XVII i pocz?tku XVIII wieku – miniaturowy zegar kaflowy o ?rednicy tarczy 12,5 cm oraz zegar kartelowy w oprawie ze z?oconego br?zu. Ze zbiorów prywatnych natomiast prezentowano XVII-XVIII wieczne mechanizmy zegarowe o konstrukcji zbli?onej do pierwszych zegarów wahad?owych (wychwyt hakowy) – zegary takie budowa? Heweliusz. Z Muzeum w Elbl?gu pochodzi? drewniany zegar s?oneczny ze ?ladami polichromii z pocz?tku XVII wieku.
29.12.2016 09:46
Dharani
Poszpera?em g??biej w archiwum i odkry?em prawdziw? pere?k? – opis zegara z tamtej wystawy oraz... fotk?, na której wyra?nie go wida? na ekspozycji. Nie ma najmniejszej w?tpliwo?ci, ?e to w?a?nie ten sam zegar.
Zegar s?oneczny
drewno polichromowane, metal,
88x84 cm,
czas powstania ok. 1600 r.
autor nieznany
Zegar na drewnianej, zbli?onej do kwadratu desce, malowanej na kolor bia?y i czarny. Cyfry z?ocone, nak?adane, arabskie. U góry ca?o?? wie?czy prosty gzyms. Gnomon w kszta?cie pr?ta – ?elazny.
12.01.2017 11:29
przemek
Darku, dzi?ki za t? relacj?. Fajnie, ?e kto? wpad? na pomys? przywrócenia repliki tego zegara do przestrzeni publicznej, ?e znale?li si? ludzie, którzy podj?li si? i wykonali to zadanie, no i w ko?cu, ?e tak wiele osób pomog?o w realizacji, albo przynajmniej wspierali t? inicjatyw? swoj? ?yczliwo?ci? i zainteresowaniem. Wszystkim nale?? si? gratulacje.
Co do samej sesji, fajnie by?oby, ?eby te prezentacje nie przepad?y i zosta?y w jaki? sposób utrwalone i udost?pnione, tak?e tym, którzy nie mogli by? wtedy w Elbl?gu. Mo?e uda si? je wyda? drukiem – np. w Roczniku Elbl?skim lub zamie?ci? na gnomonice?
Zapewne takich starych zegarów s?onecznych by?o w Elbl?gu wi?cej, jak dawniej zreszt? w ka?dym szanuj?cym si? mie?cie. Na koniec dorzuc? wi?c informacj? o kolejnym: znajdowa? si? on na ?cianie dawnego ko?cio?a p.w. Trzech Króli (który zosta? rozebrany i zast?piony przez wi?ksz? budowl? w XIX w.). Zamieszczam fotk? archiwalnej ryciny z XVIII w., któr? „po?yczy?em” z ksi??ki pt. „Elbl?g i okolice wczoraj”, wyd.Uran, 1998 r.
"Tu powinno by? zdj?cie tej ryciny, ale nie mog? za??czy? pliku – komunikat o przekroczeniu limitu przestrzeni na dysku, mimo, ?e rozmiar pliku zredukowa?em poni?ej 10 kB ."
Podpis: Wertykalny zegar s?oneczny na ?cianie ko?cio?a Trzech Króli w Elbl?gu widoczny na XVIII wiecznej rycinie.
12.01.2017 11:58
przemek
Podaj? link do tej archiwalnej ryciny opublikowanej przez Wikipedi?:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Stary ... Elblag.jpg
Wertykalny zegar s?oneczny widoczny jest w górnej cz??ci zachodniego naro?nika po?udniowej ?ciany ko?cio?a (w?a?ciwie wygl?da to na krucht? lub kaplic? dobudowan? do po?udniowej ?ciany tego jednonawowego ko?ció?ka). Zegar przylega do samej kraw?dzi muru, mo?na wi?c przypuszcza?, ?e po zachodniej stronie tego naro?nika (niewidocznej na zdj?ciu) by?a druga cz??? tego zegara – zachodnia, obejmuj?ca swoim zasi?giem godziny popo?udniowe i wieczorne. Kto wie?
Swoj? drog? na s?siedniej dzwonnicy (na zachód od ko?cio?a) widoczny jest kszta?t przypominaj?cy tarcz? zegara mechanicznego (pod górnym okienkiem, po lewej stronie). Ciekawe.
13.01.2017 12:12
Dharani
Dzi?ki Krzysiek. Masz s?uszno?? co do opublikowania materia?ów konferencyjnych. Pomys? ju? poszed? w ?wiat i kto wie – mo?e doczeka si? realizacji.
Co do nowego zegara, to wyobra? sobie, ?e by? on jednym z obiektów omawianych przez Amadeusza Pheifera. Odkry? on informacje o jeszcze kilku innych nieistniej?cych ju? dzisiaj s?onecznikach Elbl?ga.
Forum pewnie krzycza?o, ?e grafika jest za du?a nie tyle w Kb ale w pikselach  <img src='/forum/images/smilies/icon_e_smile.gif'> Dlatego wrzucam Twoj? grafik? (pomniejszon?)
13.01.2017 05:46
przemek
Dzi?ki Darku, w?a?nie o t? ilustracj? mi chodzi?o.
Zatem coraz ciekawsza wydaje mi si? ta elbl?ska sesja i ?a?uj?, ?e nie mog?em pos?ucha? tych prezentacji. Mam nadziej?, ?e materia?y uda si? opublikowa? i ?ycz? powodzenia w tych dzia?aniach. Na marginesie uwaga: S?dz?, ?e oba dawne miasta- Elbl?g i Toru? – by?y pod wieloma wzgl?dami porównywalne, tak?e ze wzgl?du na do?? podobn? histori?. Wielka szkoda, ?e elbl?ska Starówka tak mocno ucierpia?a pod koniec ostatniej wojny.
18.01.2017 10:09
Dharani
Zastanawia?em si? ju? nawet czy nie opracowa? mojej prezentacji w formie artyku?u na Gnomonice. Je?li dojdzie do wydania tych materia?ów to moja cz??? b?dzie ju? gotowa ?
Chcesz skomentować ten artykuł bądź dołączyć do trwającej dyskusji?
Wejdź na Forum i podziel się z nami swoimi przemyśleniami i wrażeniami.