Darek Oczki S?onecznik znów odmierza czas na dawnym Domu Królów
Ods?oni?cie zegarów s?onecznych w Elbl?gu
27 grudnia 2016, godz. 18:28
Aktualizacja: 29 grudnia 2016, godz. 10:42
Zegar s?oneczny z Domu Królów stoj?cego przed wojn? na elbl?skiej starówce po 70 latach doczeka? si? renowacji i honorowej ekspozycji w murach Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elbl?gu. Ceremoni? uzupe?ni?o ods?oni?cie repliki zegara na po?udniowej ?cianie Hotelu Elbl?g, wybudowanego na fundamentach dawnego Domu Królów oraz ci?gu czterech kolejnych kamienic. Dla podkre?lenia wagi tego wydarzenia, tu? po obu uroczysto?ciach, w hotelu odby?a si? konferencja naukowa po?wi?cona tematyce zegarów s?onecznych. W wydarzeniu uczestniczyli zaproszeni go?cie, spora grupa pasjonatów turystyki i elbl?skiej historii oraz lokalne media.
W czasie wojny Elbl?g dozna? dotkliwych zniszcze? w skutek walk Armii Czerwonej z broni?cymi miasta Niemcami. Stare Miasto leg?o w gruzach i z zachowanych budynków niewiele ju? da?o si? odzyska?, tote? zarz?dzono rozbiórk? wi?kszo?ci kamienic, a pozyskane w ten sposób ceg?y zasili?y odbudow? Warszawy. W ramach spo?ecznej inicjatywy og?oszono, by zachowane zabytki i przedmioty warto?ciowe deponowa? w rodz?cym si? dopiero miejscowym muzeum. Tak te? sta?o si? z zegarem z Domu królów zosta? on zdj?ty ze ?ciany i przekazany do magazynu, w którym przele?a? kilkadziesi?t lat.
Dopiero w tym roku pracownicy Muzeum Archeologiczno-Historycznego, które powsta?o na fundamentach rodz?cej si? po wojnie placówki, postanowili podda? zegar gruntownym badaniom i nast?pnie renowacji. Instrument wykonano z drewna, tote? nale?a?o si? z nim obchodzi? wyj?tkowo delikatnie, a co za tym idzie nie by?o szansy na jego powrót na pierwotne miejsce. Z interesuj?c? inicjatyw? wyszed? zarz?d Hotelu Elbl?g po zako?czeniu renowacji zabytku, zlecono wykonanie jego wiernej repliki, która mia?a zawisn?? na po?udniowej ?cianie hotelu.
W sobot? 17.12.2016 odby?o si? ods?oni?cie obu zegarów orygina?u w muzeum i jego repliki na hotelu Elbl?g, za? po tych ceremoniach mia?a miejsce konferencja naukowa omawiaj?ca zakres wykonanych prac. Przybli?ono tak?e histori? zegarów s?onecznych w Polsce oraz najciekawsze zabytki gnomoniczne województwa warmi?sko-mazurskiego. Ca?o?ci przygl?da?y si? lokalne media, co zaowocowa?o sporym szumem informacyjnym, zarówno w telewizji, radiu i internecie.
O obu zegarach mówi?o si? zatem bardzo du?o i g?o?no, wi?c informacja musia?a dotrze? do niemal wszystkich. Trzeba bardzo pochwali? zarówno decyzj? o rekonstrukcji zabytku, jak i pomys? wykonania jego repliki. Wierzymy, ?e inne miasta skorzystaj? z wytyczonej w?a?nie drogi i zadbaj? o renowacj? i odtworzenie zegarów s?onecznych, które maj? lub mia?y dawniej na swoim terenie i w okolicach.
Oto plan konferencji i prelegenci:
W Uranii nr 7-8/1987 znalaz?em ciekawostk? na temat zegara z Domu Królów w Elbl?gu. Otó? jest tam wzmianka o wystawie Jan Heweliusz w Muzeum Miko?aja Kopernika we Fromborku, na której zegar by? eksponowany. Oto fragment z dzia?u Kronika PTMA, w którym mowa o tym:Poszpera?em g??biej w archiwum i odkry?em prawdziw? pere?k? opis zegara z tamtej wystawy oraz... fotk?, na której wyra?nie go wida? na ekspozycji. Nie ma najmniejszej w?tpliwo?ci, ?e to w?a?nie ten sam zegar.Zegar s?onecznydrewno polichromowane, metal, 88x84 cm, czas powstania ok. 1600 r. autor nieznanyZegar na drewnianej, zbli?onej do kwadratu desce, malowanej na kolor bia?y i czarny. Cyfry z?ocone, nak?adane, arabskie. U góry ca?o?? wie?czy prosty gzyms. Gnomon w kszta?cie pr?ta ?elazny.Darku, dzi?ki za t? relacj?. Fajnie, ?e kto? wpad? na pomys? przywrócenia repliki tego zegara do przestrzeni publicznej, ?e znale?li si? ludzie, którzy podj?li si? i wykonali to zadanie, no i w ko?cu, ?e tak wiele osób pomog?o w realizacji, albo przynajmniej wspierali t? inicjatyw? swoj? ?yczliwo?ci? i zainteresowaniem. Wszystkim nale?? si? gratulacje.Co do samej sesji, fajnie by?oby, ?eby te prezentacje nie przepad?y i zosta?y w jaki? sposób utrwalone i udost?pnione, tak?e tym, którzy nie mogli by? wtedy w Elbl?gu. Mo?e uda si? je wyda? drukiem np. w Roczniku Elbl?skim lub zamie?ci? na gnomonice?Zapewne takich starych zegarów s?onecznych by?o w Elbl?gu wi?cej, jak dawniej zreszt? w ka?dym szanuj?cym si? mie?cie. Na koniec dorzuc? wi?c informacj? o kolejnym: znajdowa? si? on na ?cianie dawnego ko?cio?a p.w. Trzech Króli (który zosta? rozebrany i zast?piony przez wi?ksz? budowl? w XIX w.). Zamieszczam fotk? archiwalnej ryciny z XVIII w., któr? po?yczy?em z ksi??ki pt. Elbl?g i okolice wczoraj, wyd.Uran, 1998 r."Tu powinno by? zdj?cie tej ryciny, ale nie mog? za??czy? pliku komunikat o przekroczeniu limitu przestrzeni na dysku, mimo, ?e rozmiar pliku zredukowa?em poni?ej 10 kB ."Podpis: Wertykalny zegar s?oneczny na ?cianie ko?cio?a Trzech Króli w Elbl?gu widoczny na XVIII wiecznej rycinie.Podaj? link do tej archiwalnej ryciny opublikowanej przez Wikipedi?: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Stary ... Elblag.jpgWertykalny zegar s?oneczny widoczny jest w górnej cz??ci zachodniego naro?nika po?udniowej ?ciany ko?cio?a (w?a?ciwie wygl?da to na krucht? lub kaplic? dobudowan? do po?udniowej ?ciany tego jednonawowego ko?ció?ka). Zegar przylega do samej kraw?dzi muru, mo?na wi?c przypuszcza?, ?e po zachodniej stronie tego naro?nika (niewidocznej na zdj?ciu) by?a druga cz??? tego zegara zachodnia, obejmuj?ca swoim zasi?giem godziny popo?udniowe i wieczorne. Kto wie?Swoj? drog? na s?siedniej dzwonnicy (na zachód od ko?cio?a) widoczny jest kszta?t przypominaj?cy tarcz? zegara mechanicznego (pod górnym okienkiem, po lewej stronie). Ciekawe.Dzi?ki Krzysiek. Masz s?uszno?? co do opublikowania materia?ów konferencyjnych. Pomys? ju? poszed? w ?wiat i kto wie mo?e doczeka si? realizacji.Co do nowego zegara, to wyobra? sobie, ?e by? on jednym z obiektów omawianych przez Amadeusza Pheifera. Odkry? on informacje o jeszcze kilku innych nieistniej?cych ju? dzisiaj s?onecznikach Elbl?ga. Forum pewnie krzycza?o, ?e grafika jest za du?a nie tyle w Kb ale w pikselach Dlatego wrzucam Twoj? grafik? (pomniejszon?) Dzi?ki Darku, w?a?nie o t? ilustracj? mi chodzi?o. Zatem coraz ciekawsza wydaje mi si? ta elbl?ska sesja i ?a?uj?, ?e nie mog?em pos?ucha? tych prezentacji. Mam nadziej?, ?e materia?y uda si? opublikowa? i ?ycz? powodzenia w tych dzia?aniach. Na marginesie uwaga: S?dz?, ?e oba dawne miasta- Elbl?g i Toru? by?y pod wieloma wzgl?dami porównywalne, tak?e ze wzgl?du na do?? podobn? histori?. Wielka szkoda, ?e elbl?ska Starówka tak mocno ucierpia?a pod koniec ostatniej wojny.Zastanawia?em si? ju? nawet czy nie opracowa? mojej prezentacji w formie artyku?u na Gnomonice. Je?li dojdzie do wydania tych materia?ów to moja cz??? b?dzie ju? gotowa ?
- Orygina? zegara s?onecznego z Domu Królów historia i konserwacja
Wies?awa Rynkiewicz-Domino, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elbl?gu - Historia zegarów s?onecznych
mgr in?. Rafa? Zaczkowski, Muzeum im. Przypkowskich w J?drzejowie - Kopia zegara s?onecznego z Domu Królów, elbl?skie zegary s?oneczne
in?. Amadeusz Pfeifer - Katalog zegarów s?onecznych w Polsce: woj. warmi?sko-mazurskie
Dariusz Oczki, Gnomonika.pl - ?u?awskie zegary ludowe
dr in?. Grzegorz Szychli?ski, Muzeum Nauki Gda?skiej, Oddzia? Muzeum Historycznego Miasta Gda?ska
© 2016 by GNOMONIKA.pl
Autor: Darek Oczki
liczba wizyt: 7677 | ocena: 5,00 (głosów: 1) | komentarze: 7
Przypisy
- Przez 300 lat wisia? na ?cianie kamienicy. Zegar s?oneczny powróci na Starówk?
- Ten zegar stary...
- Replika 300-letniego zabytku wkrótce powróci na elbl?skie Stare Miasto? Jest na to szansa
- Kopia 400-letniego zegara wróci na Dom Królów Polskich. Orygina? trafi do muzeum
- Zabytkowy zegar s?oneczny odzyska? blask
- Odnowili orygina?, robi? jeszcze kopi?
- Ods?oni? zegar s?oneczny na hotelu
- S?oneczny zegar wraca na swoje miejsce
- Przetrwa? prób? czasu i doczeka? si? renowacji
- Wróci? na swoje dawne miejsce
- Zegar s?oneczny znów na Domu Królów
- Kopia zegara s?onecznego z Domu Królów zawis?a w Elbl?gu
- Wyj?tkowy zegar wróci? na swoje miejsce. Znów b?dzie odmierza? czas dla Elbl?ga
- Zegar s?oneczny (Historia jednego przedmiotu cz. 53)
- Zegar s?oneczny wróci? na dawne miejsce
- Zegar s?oneczny
Galeria
Seria: S?onecznikowa turystyka
- Sk?d pomys? na katalog zegarów s?onecznych?
- Wyprawa po s?oneczne zegary z po?udnia Polski
- APEL: Do??cz do poszukiwaczy polskich s?oneczników
- Wyprawa po zegary s?oneczne Krakowa i okolic
- Szukaj?c zegarów na Suwalszczy?nie
- ?owy u podnó?a Gór ?wi?tokrzyskich
- ?wi?tokrzyskie zegary tym razem bez s?o?ca
- S?oneczne okolice Sandomierza
- Mapa polskich zegarów s?onecznych
- D?ugi weekend zegarkowych poszukiwa?
- Wrze?niowe s?o?ce dla zegarów s?onecznych
- O zamojskich zegarach
- Inauguracja sezonu poszukiwa? s?onecznego czasu
- Ods?oni?cie zegarów s?onecznych w Elbl?gu
- Zaproszenie na wystaw? zegarów s?onecznych
- ?ladami zegarów s?onecznych
Komentarze z Forum
28.12.2016 11:53
Dharanicytat:
Z Muzeum Narodowego w Gda?sku pochodzi?y równie? barokowe meble gda?skie, a w?ród nich ozdobny kufer podró?ny (sepet) podobny do tego, który wykona? w?asnor?cznie Heweliusz dla swej ?ony. Z Muzeum Historii Miasta Gda?ska pokazano cenne zegary z ko?ca XVII i pocz?tku XVIII wieku miniaturowy zegar kaflowy o ?rednicy tarczy 12,5 cm oraz zegar kartelowy w oprawie ze z?oconego br?zu. Ze zbiorów prywatnych natomiast prezentowano XVII-XVIII wieczne mechanizmy zegarowe o konstrukcji zbli?onej do pierwszych zegarów wahad?owych (wychwyt hakowy) zegary takie budowa? Heweliusz. Z Muzeum w Elbl?gu pochodzi? drewniany zegar s?oneczny ze ?ladami polichromii z pocz?tku XVII wieku.29.12.2016 09:46
Dharani12.01.2017 11:29
przemek12.01.2017 11:58
przemek13.01.2017 12:12
Dharani13.01.2017 05:46
przemek18.01.2017 10:09
Dharani
Chcesz skomentować ten artykuł bądź dołączyć do trwającej dyskusji?
Wejdź na Forum i podziel się z nami swoimi przemyśleniami i wrażeniami.
Wejdź na Forum i podziel się z nami swoimi przemyśleniami i wrażeniami.