Kampus Uniwersytetu Jagiello?skiego
woj. ma?opolskie, gmina Kraków, powiat Kraków
Lokalizacja zegara na mapie
Pomóż tworzyć Katalog polskich słonecznikówZegar został już sfotografowany, a jego opis jest w opracowaniu. Jeśli posiadasz brakujące dane, rzadkie fotografie bądź znasz ciekawe fakty dotyczące tego zegara, to bardzo prosimy o przesłanie ich pod adres info@gnomonika.pl
– pomożesz w ten sposób zebrać materiał do kompletnej prezentacji, a także w ten sposób uchronisz przed zapomnieniem bardzo cenne informacje. Z góry dziękujemy za wszelką pomoc.Galeria
Książki wspominające o tym zegarze
Chcesz skomentować ten zegar bądź dołączyć do trwającej dyskusji?
Wejdź na
Forum i podziel się z nami swoimi przemyśleniami i wrażeniami.
Na ten temat w internecie
Zegar s?oneczny"Zegar s?oneczny na Kampusie 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiello?skiego
Idea zegara s?onecznego symbolizuje spotkanie cywilizacji i przyrody; jest to symbol ludzkiej przemy?lno?ci ? której najdoskonalszym przejawem jest nauka ? ale jednocze?nie symbol g??bokiego uzale?nienia ludzko?ci od praw przyrody i naturalnego ?rodowiska. Tym ?rodowiskiem jest biosfera Ziemi, jednej z planet Uk?adu S?onecznego. Przy zegarze s?onecznym zbiegaj? si? nauki ?cis?e i przyrodnicze, historia i kultura, a wi?c to, co stanowi kwintesencj? idei Uniwersytetu. Zegar s?oneczny doskonale pasuje do tego centralnego miejsca na nowym Kampusie Uniwersytetu Jagiello?skiego, wokó? którego uprawiane s? nauki biologiczne i nauki o ?rodowisku.
Plany budowy nowego kampusu uniwersyteckiego dla nauk przyrodniczych i ?cis?ych istnia?y od dawna, ale dopiero w latach 1995-97 r uda?o si? pozyska? odpowiednie tereny w rejonie osiedla Ruczaj i otrzyma? gwarancje funduszy rz?dowych dzi?ki uchwale Sejmu RP przyj?tej z okazji przygotowa? do 600-lecia odnowienia Akademii Krakowskiej. Pierwszy niewielki dwukondygnacjowy budynek nowego kampusu to Centrum Bada? Przyrodniczych przy ulicy Gronostajowej 3 oddany do u?ytkowania w czerwcu 1999 r. Dwa lata pó?niej, w najbli?szym s?siedztwie Centrum – przy ul. Gronostajowej 7, powsta?o zachodnie skrzyd?o Kompleksu Nauk Biologicznych, do którego we wrze?niu 2001 r przeniós? si? Instytut Biologii Molekularnej i Biotechnologii UJ (obecnie Wydzia? Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ). Wschodnie skrzyd?o Kompleksu, uko?czone w 2004 r, mie?ci Instytut Nauk o ?rodowisku oraz Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Wydzia?u Biologii i Nauk o Ziemi UJ. Obszerny dziedziniec mi?dzy skrzyd?ami Kompleksu stanowi zielony teren rekreacyjny, dla którego charakterystycznym akcentem sta? si? zegar s?oneczny zaprojektowany z rozmachem przez architekta Stanis?awa De?ko, Dyrektora Studium Architektonicznego "Wizja" w Krakowie. Budowa zegara sta?a si? mo?liwa dzi?ki hojno?ci rozproszonej po ?wiecie Rodziny Sulimirskich ? potomków Tadeusza Sulimirskiego, profesora archeologii UJ i rektora Polskiego Uniwersytetu na Obczy?nie (PUNO).
Pi?kno ka?dego zegara s?onecznego wynika z po??czenia prostoty jego konstrukcji i z?o?ono?ci zjawisk przyrody, które wyra?a. Zegar s?oneczny pobudza wyobra?ni?, ka??c my?le? o historii odkry? naukowych, o post?pie cywilizacji, ale tak?e o wiecznie tym samym problemie uciekaj?cego czasu; przypomina o dawnych podró?ach i odkrywcach, których przyrz?dy nawigacyjne by?y bliskimi krewnymi zegara s?onecznego; przywodzi na my?l najs?awniejszego ze studentów Uniwersytetu Jagiello?skiego ? Miko?aja Kopernika, nawi?zuje do tradycji uniwersyteckiej astronomii i zabytkowych instrumentów, w tym zegarów s?onecznych niezwyk?ej warto?ci, od ponad 500 lat przechowywanych w Collegium Maius.
Zegar s?oneczny na Kampusie 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiello?skiego jest zegarem horyzontalnym (z poziom? tarcz?). Gnomon ("wskazówka") jest ustawiony dok?adnie równolegle do osi obrotu kuli ziemskiej, a zatem jest skierowany na pó?noc i nachylony do p?aszczyzny horyzontalnej pod k?tem 50 stopni (taka jest w?a?nie szeroko?? geograficzna Krakowa). Zegar wskazuje prawdziwy miejscowy czas s?oneczny ? to znaczy, ?e cie? rzucany przez gnomon wskazuje godzin? 12 (po?udnie) dok?adnie wtedy, gdy s?o?ce stoi najwy?ej nad Kampusem UJ.
Prawdziwy, miejscowy czas s?oneczny ró?ni si? od tego, który odczytujemy na naszych zegarkach: one wskazuj? umowny czas ?redni. Na czym polega ró?nica? Czas lokalny jest zale?ny od d?ugo?ci geograficznej, skoro Ziemia wykonuje pe?ny obrót (360?) w ci?gu 24 godzin, to ka?de przesuni?cie o 15? d?ugo?ci geograficznej oznacza zmian? czasu lokalnego o 1 godzin?. A zatem, kiedy w Krakowie jest dok?adnie godzina 12.00, to w Tarnowie jest ju? 4 minuty po dwunastej, a w Katowicach ? dopiero za 4 minuty dwunasta. Z powodów praktycznych pos?ugujemy si? umownym czasem strefowym. W ca?ej Europie (od Lizbony po nasz? wschodni? granic?) rozci?ga si? jedna strefa czasowa i wsz?dzie obowi?zuje ten sam czas ?rodkowoeuropejski, który odpowiada dok?adnie lokalnemu czasowi astronomicznemu na d?ugo?ci geograficznej 15?E (po?udnik ten przechodzi blisko naszej zachodniej granicy, m.in. przez Zgorzelec). Kraków le?y na po?udniku 20?E, a wi?c prawdziwe po?udnie w Krakowie przypada o 20 minut wcze?niej ni? w Zgorzelcu, o tyle w?a?nie prawdziwy czas wskazywany przez zegar s?oneczny "spieszy" (?rednio!) w stosunku do umownego czasu strefowego na naszych zegarkach.
Lokalny czas prawdziwy ró?ni si? od czasu "zegarkowego" jeszcze z innego powodu: czas astronomiczny biegnie niejednostajnie, dlatego ?e czas jaki up?ywa od jednego po?udnia do nast?pnego jest wypadkow? jednostajnego obrotu Ziemi wokó? osi, i niejednostajnego ruchu po eliptycznej orbicie wokó? S?o?ca. Zale?nie od pory roku czas trwania doby s?onecznej jest raz nieco krótszy, a raz nieco d?u?szy ni? ?rednia roczna. Dla wygody, na co dzie? pos?ugujemy si? w?a?nie czasem u?rednionym, który od stycznia do marca i od czerwca do lipca wyprzedza czas s?oneczny o 0 ? do 15 minut, a w kwietniu i maju, oraz od wrze?nia do grudnia pozostaje za nim w tyle o 0 do 17 minut. Cztery razy do roku czas wskazywany przez cie? rzucany przez gnomon dok?adnie odpowiada czasowi umownemu z naszych zegarków, np. w r. 2006 by?y to daty: 16 kwietnia, 11 czerwca, 1 wrze?nia i 26 grudnia. Dodatkowo, nasz czas zegarkowy przestawiamy dwa razy w roku (w ostatni? niedziel? marca i ostatni? niedziel? pa?dziernika), na "czas letni" (przyspieszaj?c o 1 godzin?) i "zimowy" ? zgodny z konwencj? czasów strefowych."
